Her kültürün kendine özgü ilkbaharın gelişini kutlama biçimi bulunuyor. Hıdırellez de Anadolu kültüründe yüzyıllardan kutlanan bir bayram. Unesco İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi’nde bulunan Hıdırellez kültürel belleğin bir parçası. Peki Hıdırellez bayramı, nasıl ortaya çıkmıştır ve tarihi geçmişi nedir? Gelin bu sorunun cevabına birlikte bakalım.
Hıdırellez Nedir ve Ne Anlama Gelir?
Hıdırellez veya Hıdrellez olarak bilinen ilkbaharda kutlanan bayramlar arasında yer almaktadır. Halk arasında Ruz-ı Hızır olarak da bilinen Hıdırellez günü, Hz. Hızır ve Hz. İlyas’ın yeryüzünde buluştukları gün olduğu sayılarak da kutlanmaktadır.
2021 Yılında Hıdırellez Hangi Güne Denk Geliyor?
Hıdırellez 5 Mayıs Cumartesi akşamı başlayacak, 6 Mayıs Pazar günü ikindi ezanında ise sona erecek.
Hıdırellez Ne Zaman ve Yılın Hangi Gününde Kutlanır Kutlanır?
Hıdırellez günü, Miladi takvimine (Gregoryen takvimi) göre 6 Mayıs, eskiden kullanılan Rumi takvim olarak da bilinen Jülyen takvimine göre 23 Nisan gününe denk gelmektedir.
Her sene 6 Mayıs günü başlayıp 4 Kasım’a kadar olan süre Hızır Günleri adıyla yaz mevsimini, 8 Kasım’dan 5 Mayıs’a kadar olan süre ise Kasım Günleri adıyla kış mevsimini oluşturduğuna inanılır. Aslında 5 mayıs günü gecesi kış mevsiminin bitip sıcak yaz günlerinin başladığı anlamına gelmektedir. Hıdırellez'in UNESCO'nun 'İnsanlığın Somut Olmayan Kültür Mirası Listesi'ne alınması amacıyla 2010 yılında çalışmalar başlatılmıştır.
Hıdrellez'in Kökeni Nedir, Nasıl Ortaya Çıkmıştır?
Hıdırellez’in kutlandığı ülkelerde Hıdırellez’in nasıl ortaya çıktığına dair farklı söylenceler bulunmaktadır. Bu söylencelerden bazıları Hıdırellez Bayramı’nın Anadolu ve Mezopotamya kültürlerinden doğduğunu; bazıları ise İslamiyet öncesi Orta Asya kültür ve inançlarına ait olduğunu söyler.
Hıdırellez Nerede Kutlanır?
Hıdırellez genellikle ağaçlık alanlarda, yeşilliklerde, su kenarlarında veya türbe-yatır gibi yerlerin yanında yapılmaktadır.
Bazı kültürlerde Hıdırellez günü taze bitkiler, taze kuzu eti ya da kuzu ciğeri yeme adeti bulunmaktadır; çünkü baharın ilk kuzusu yenildiği zaman sağlık ve şifa bulunacağına inanılır. Aynı zamanda bu güzel günde kırlardan çiçek veya ot toplayıp onları kaynattıktan sonra suyu içilirse bütün hastalıklara iyi geleceğine, bu su ile kırk gün yıkanılırsa gençleşip güzelleşileceğine dair inançlar da oldukça yaygındır.
Bu içerikler de ilginizi çekebilir:
Şamanizm Nedir? Şamanizm Hakkında Merak Edilenler
Doğanın Bütünlüğüne ve Kutsallığına Saygı: Paganizm
Hıdırellez gecesi Hızır’ın uğradığı yerlere ve dokunduğu şeylere feyiz ve bereket vereceği inancıyla çeşitli uygulamalar yapılır. Yiyecek kaplarının, ambarların ve para keselerinin ağızları açık bırakılır. Ev, bağ-bahçe, araba isteyen kimseler, Hıdrellez gecesi gül ağacının altına istediklerinin küçük bir modelini yaparlarsa Hızır’ın kendilerine yardım edeceğine inanırlar. Aynı zamanda dileklerini kırmızı kurdeleye bağlayıp gül ağacına asarlar. Bir yıl boyunca dileklerinin yerine gelmesini beklerler. Bazı kimseler de ateş yakıp, dilek dilerler. Ondan sonra yaktıkları ateşin üstünden atlarlar.
Hıdırellez Dileği Gül Ağacına Ne Zaman Asılır?
Ağaca bez bağlamak aslında eski bir gelenek olup Hıdırellez’de de devam etmiştir. Hıdırellez akşamı -yani 5 mayıs akşam ezanından sonra- gül ağacının dallarına paralar asılır ya da (kimileri kese içine para koyup ağacın dibine gömer) açık bir cüzdan bırakılır ve bolluk berekete ulaşmak ve varlıklı kişiler olunduğu düşlenir. Asılan paralar ya da cüzdanlar 6 mayıs sabahı güneş doğmadan önce ya da doğar doğmaz toplanır. Kimileri ise evdeki her kişi için yedi nohut veya yedi fasülye ekilir, bunu yaparken gelebilecek kötülüklerin bu ekilenlere gelmesi dilenir.
Hıdırellez'de Neden Ateşten Atlanır?
Sokaklarda, festivallerde ya da televizyonlarda Hıdırellez gecesi insanların ateşin üzerinden atladığına tanık olmuşsunuzdur. Hıdırellez gecesi ateş üzerinden atlamak Hıdırellez geleneklerinden bir tanesidir. Halk arasında ateşten atlanıldığında hastalıklardan korunulacağına inanılmasıdır.
Hıdırellez’in En Yaygın Gelenekleri Nelerdir?
Yüzyıllardan bu yana Hıdırellez’de bazı gelenekler hiç değişmemiştir. Anadolu’da hala yaygın olan gelenekler ise şöyle:
- Geleneğe ve inançlara bağlı olarak Türkiye’nin birçok bölgesinde “Hıdırlık” denilen mesire yerleri mevcuttur. Bu bölgelerde mezarlık, yatır vb. gibi çevre halkınca kutsal kabul edilen, adak adanan veya bez, çaput bağlamak gibi bazı geleneklerin sergilendiği yerler oldukça revaçta olur.
- Hıdrellez'de baht açma törenleri oldukça yaygın olarak uygulanır. Talih ve kısmet açtırmak isteyen genç kız ve kadınlardan yüzük, küpe gibi eşyalarını çömleğe atmaları istenir ve çömleğin üzerine su eklenerek ağzı kapatılır.
- Hıdırellez sabahı güneş doğarken kimileri yeşil alanlara çıkıp buralarda Hızır’ın ayak izlerine basarak bolluğa ulaşmayı düşler. Özellikle Hıdırellez günü, doğa ve insan sevgisinin önemi kez daha anlaşılır çünkü Hızır Peygamber ve İlyas Peygamber; insanları, doğayı, iyiliği ve cömertliği seven, bereketin simgesi olan, kutsallıklarına inanılan dinsel varlıklar olarak bilinirler.
Story Bi’ Tık Uzakta!
İçeriğimizin öne çıkan bölümlerini sosyal medya hesaplarınızda paylaşmak için hazırladığımız görselleri indirebilirsiniz. Bunun için Android ve iOS işletim sistemli akıllı telefonlarınızla paylaşmak istediğiniz story’nin üzerine basılı tutun ve gelen menü aracılığıyla görseli akıllı telefonunuza kaydedin veya paylaşın. Hepsi bu kadar!
