Mitoloji meraklıları tarafından İskandinav mitolojisi oldukça merak edilen konular arasında bulunuyor. Bu içeriğimizde Loki kimdir, Loki ne anlama gelir gibi sıklıkla merak edilen konulara cevap bulacağız. Keyifli okumalar.
Loki Kimdir?
Loki, İskandinav mitolojisinde kötülük tanrısı olarak da bilinir. Genellikle hem tanrılara hem de düşmanlarına oyun oynamayı seven bir ilah olduğu için “Düzenbaz, Yalanların Babası ve Işık Yaratan” sıfatlarıyla da anılmaktadır. Aldatıcı doğası ve özellikle tanrı Baldur’un ölümüne sebep olması nedeniyle Loki, binlerce yıldır kötü şöhretiyle nam salmıştır.
Loki aslında tanrıların soyundan gelmemektedir; tanrıların düşmanı olan devlerin ülkesi Jotunheim diyarındandır; hatta tanrılarla hiçbir ilgisi olmayan dev bir çiftin oğludur. Eski İskandinav mitolojisine dair bilinen bilgilerin çoğu Orta Çağ’a dayanmakta olup; Loki’ye ibadete dair antik kalıntılarda hiçbir izin bulunmaması da Loki’nin aslında tanrı olduğu iddasını da çürütmektedir. Viking çağında Loki’ye herhangi bir inanış veya ona özgü bir kült bulunmamasına rağmen Loki’nin adı birçok efsanede geçmektedir. Kimi resimlerde boynuzlarıyla tasvir edilen Loki; ayrıca şekil ve cinsiyet değiştirme yeteneğine sahiptir.
Loki’nin gönül işleri de biraz karışıktır; kendisine büyük bir sadakat ile bağlı olan Sigyn ile evliliğinden Nari adında bir evladı varken, dişi dev Angrboda (uğursuz bir addır ve “Kader Habercisi” anlamına gelir) ile yaşadığı bir kaçamağın meyveleri olarak Jormungandr, Fenrir (Fenris) ve Hel adında üç çocukları dünyaya gelmiştir. Babaları kötülükle özdeşleştiği ve anneleri de bir o kadar kötü olduğu için tanrılar bu üç çocuktan korkmuş ve onlara uğursuz çocuklar demiştir.
Loki Ne Demektir?
Loki kimdir öğrendikten sonra “Loki” isminin ne anlama geldiği hakkında bilgi edinebiliriz. Loki isminin etimolojisi kapsamlı bir şekilde tartışılmıştır. İsim zaman zaman Eski İskandinav kelimesi olan “logi” (alev) ile ilişkilendirilmiştir. Genel kanıya göre İzlanda dilinde, Loki ismi “düğüm” veya “dolaşma” anlamına gelir.
Loki ve Thor Gerçekten Kardeş Midir?
İskandinav mitolojisi ve sanat severler muhtemelen Marvel filmlerini aşinadırlar. Marvel filmlerinde gösterildiği gibi Loki aslında Thor’un üvey kardeşi değildir. Loki’nin babası bir buz devi olan Farbauti, annesi ise yine bir dev olan Laufey’dir. Loki’nin ailesi Aesir diyarındaki tanrılar ve buz devlerinin yaptığı savaşta tanrılara yardımda bulunmuştur. Odin bu savaşın sonunda Loki’yi kan kardeşi olarak yanına almış ve Asgard’a götürmüştür.
İskandinav Tanrısı Loki’ye Dair Hikayeler
Şekil değiştirici güçlere sahip Loki hiçbir zaman göründüğü gibi olmamış. Kimi zaman bir kadın kimi zaman bir dilenci kimi zaman ise zengin bir tüccar kılığına girerek ortalığı karıştırmış. Ancak aynı zamanda kendini ve diğer tanrıları sıkıntılı zamanlardan da kurtardığı olmuştur.
Örneğin bir defasında Asgard‘da büyüyen ve Aesir tanrılarının gençliğini ve canlılığını koruyan sonsuz yaşamın elmalarını çalması için devin birine yardım etmiştir. Elmanın çalınmasının sonucunda tanrılar yeniden yaşlanmış ve Loki de elmaları geri almak zorunda kalmıştır.
Ancak Loki’nin yaramaz davranışları bazen tanrılara fayda sağlamıştır. Örneğin, bir İskandinav hikayesine göre Loki, Thor’un karısı Sif’in güzel altın saçlarını kesmiştir.
Öfkelenen Thor, Loki’nin saçı güzel bir şeyle değiştirmesini ya da sonuçlarına katlanmasını ister. Loki bu talebi yerine getirmek için usta cücelere gider ve Sif için büyülü, taktığı zaman uzayan ince altın ipliklerden oluşan bir peruk yapmalarını ister.
Loki bu büyülü saçın yanı sıra, cücelerle, Thor’un güçlü çekicini (Mjölnir), Odin’in büyülü mızrağını (Gungnir) ve daha birçok hazineyi bin bir kurnazlıkla cücelere yaptırarak tanrılara hediye etmiştir.
Loki ve Thor kardeş olmasa da Loki bazen Thor’a görevlerinde eşlik ediyordu. Örneğin, devlerin kralı, Thor’un çekicini çaldığında kurnaz Loki saf ve iyi yürekli Thor’u çekicini bulup geri alabilmesi için devin evlenmek istediği Freya’nın kılığına girmesi için ikna eder. Böylece Loki’nin yardımıyla Thor, devi öldürerek çekicini geri alabilmiştir.
Loki, Balder ve Ragnarok
İskandinav mitolojisinde kıyamet günü olarak geçen Ragnarok’ta Loki’nin önemli bir rolü vardır. Rolü, kıyametin başlamasından çok önce Balder’in ölümüyle başlar.
Balder, Odin ve Frigg’in oğlu aynı zamanda tüm İskandinav tanrılarının içinde en güzel, en çok sevilen ve en asil olandır. Bir gün Balder’in gördüğü uğursuz bir rüya üzerine oğlunu her türlü zarardan korumak için çaresiz kalan Frigg, evrendeki her canlıya Balder’e asla zarar vermeyeceklerine ya da ona zarar vermesine yardımcı olmayacaklarına dair yemin ettirir. Fakat dünya üzerinde sadece ökseotundan zarar vermeyeceğine dair bir yemin almaz; çünkü Frigg ökseotunun minik ve zararsız bir bitki olduğunu düşünür. Sarayına dönen Frigg artık hiçbir şeyin Balder’e zarar vermeyeceğinden emin olur. Bu mutlu haberi duyan ve tanrılar ellerine geçirdikleri eşyaları Balder’e atarak eğlenmeye başlarlar.
Balder’i kıskanan ve genellikle her zaman sorun çıkarmanın bir yolunu arayan Loki, şekil değiştirme yeteneklerini kullanıp Frigg’i kandırarak Frigg’in mütevazı ökseotu bitkisinden yemin almadığını öğrenir. Bunun üzerine Loki hemen ökseotundan bir ok yapar ve Balder’in kör kardeşi Hod’u, Balder’in üzerine bu oku fırlatması için kandırır. Tüm tanrılar sarhoş bir şekilde eğlenmeye devam ederken aniden gelen bu ok Balder’i oracıkta öldürür.
Balder’in ölümünden sonra Odin, Loki’nin kızı ve Yeraltı’nın bekçisi Hel’e Balder’in Asgard’a dönmesine izin vermesi için yalvarır ve ona dünyanın bu en sevilen varlıktan mahrum olmaması gerektiğini söyler.
Hel aslında Balder’ı geri getirmeyi kabul eder; fakat evrendeki her canlının Balder için ağlamasını şart koşar. Kılık değiştirmiş bir dev olan Loki dışında dünyadaki tüm canlılar Balder için ağlar. Loki’nin bu kurnazlığı yüzünden Balder bir daha tanrıların arasına dönemez.
Loki Nasıl Öldürülür?
Trajedideki rolü yüzünden Loki, Aesir tanrıları tarafında Asgard’dan kovulur. Tanrılar Loki’yi iki kayanın arasına zincirlerler ve yüzüne zehir damlatmak için başının üzerine zehirli bir yılan asarlar.
Tepesindeki sarkıtlara dolanmış dev yılanın ağzından akan zehir Loki’nin gözlerine damlar ve çaresiz eşi Sigyn elindeki tahta kapla Loki’yi umutla korumaya çalışır, ancak kap dolduğu zaman, Sigyn boşaltmak için uzaklaştığında Loki, zehrin acısından debelenir. Eski İskandinav inancına göre Loki’nin yüzüne damlayan zehir sebebiyle depremler olmaktadır. Bu ceza İskandinav mitolojisinde mahşer günü olarak adlandırılan Ragnarok’a kadar devam edecektir. Kehanetlere göre Ragnarok zamanı geldiğinde Loki, Odin’in oğlu Heimdall ile dövüşecek, bu dövüşün galibi olmayacak ve her ikisi de savaşta ölecektir.
Bu içerik de ilginizi çekebilir:
