Yaşadığı dönemde gerek muazzam yeteneğiyle, gerekse de işlediği konularla hem sarayın hem de halkın sevgisini kazanmış Francisco Goya’nın birbirinden muhteşem tabloları bulunuyor. Bu içeriğimizde ise Goya’nın 3 Mayıs 1808 adlı eserini inceleyeceğiz.
3 Mayıs 1808 Hangi Tarihi Olayı Anlatıyor?
Francisco de Goya’nın bu şok edici tablosunda gerçek bir tarihi olay betimlenmiştir. Bir Fransız infaz mangası, Fransız işgaline karşı ayaklanan İspanyol asilerin gerçekleştirdikleri eylem sebebiyle, ceza olarak, Madrid’teki sivilleri katletmektedir. İsyan bir gün önce, 2 Mayıs 1808’de gerçekleştirilmişti. Goya Fransız işgalinden önce İspanyol kraliyet ailesinin ressamıydı ve Bonapart rejimi sırasında da bu görevini sürdürdü. 2 Mayıs 1808 adlı bu resim, Fransız işgalinden 1 sene sonra yapıldı. Sanatçı, Barok-Romantik dışavurumculuğunu bir araya getirdi ve dehşetin ışıkla vurgulandığı sahne için ürkütücü bir fon sağlayan gölgeli zemin ile durumun dramatik yönünü açığa çıkardı.
3 Mayıs 1808 Tablosuna Yakından Bakış
Ressam, bu sahnede mahşeri bir etki yaratmak için kontrasları ve aralarında fazla mesafe olmayan, yüzleri birbirine dönük iki figür grubunu kullanmıştır. Sağda duran anonim, izleyicinin yüzlerini görmediği son derece düzgün giyimli Fransız imparatorluk askerleri ateş etmeye hazırlardır. Korkunç bir ölüme hazır silahlarıyla tek sıra halinde hep birlikte öne eğilmişlerdir. Askerlerin sertlikleri, onların otomaton benzeri varlıklarını ve yapmakta oldukları şeyle ilgili duygusuz tutumlarını ortaya koymaktadır. Tuvalin sonundaki bitap düşmüş kurbanlar, dehşet verici bir duruma sürüklenmişlerdir -bazıları çoktan ölmüş, bazıları silahların önüne geçirilmiş, bazılarıysa merhametsizce ölüme doğru ilerlemektedirler. Her biri izleyiciyi merhamet duygusuyla özdeşleşmeye davet edecek şekilde betimlenmiştir. Merkeze yerleştirilen, yalvaran bakışlarıyla beyaz gömlekli erkek, izleyiciyi onu İsa gibi görmeye davet eder bir duruşla, çarmıha gerilmişçesine kollarını yukarı kaldırmıştır.
*Stigmata
İdam edilmek üzere olan, diz çökmüş adamın sağ elinde açıkça görülen stigmata benzeri işaret, onun şehitliğini ima eder ve İsa ile özdeşleştirilmesini pekiştirir. Bu, adamın çarmıha gerilircesine göğsünü açıp kurşunları hazır duruşuyla da vurgulanır.
*Stigmata: Stigmata, İsa’nın çarmıha gerilişi sırasında vücudunda oluşan yara ve lekelerin ve de acının verdiği duyarlığın ismidir. (kaynak: vikipedi)
Izdırapla Başını Tutan Adamın Pantolonu
Merkezdeki beyaz gömlekli figür ile başını tutan, boya lekeli pantolonuyla onun yoldaşı olan figür de dahil olmak üzere, tüm İspanyolların kıyafetlerinde Goya’nın cesur ve etkileyici fırça darbeleri göze çarpmaktadır. Ancak aksine, infaz mangasının kıyafetleri daha soğuk ve düz boyanmıştır. Romantizm’in ruhuna uygun olarak sanatçı, İspanyolların içinde bulunduğu kötü durum karşısında takındığı duygudaşlığa dikkat çekmektedir.
Kırmızı Kan
İnfaz edilmiş kurbanın yerde yayılan koyu renkli kanı, resmin geri kalınındaki sadece ve nötr renk tonlarıyla çarpıcı bir kontrast yaratır. Öldürülmek üzere olan adamın beyaz, parlak gömleği ve sarı pantolonu da kontrast yaratan istisnalardan olup, bunlar izleyicinin dikkatini figürün an meselesi olan ölümünün trajikliğine odaklayacak şekilde doğrudan kurbanın üzerine düşen tek bir parlak ışık kaynağıyla aydınlatılmışlardır.
Dua Eden Eller
Papazın elleri büyük bir tutkuyla boyanmıştır. Birbirine sıkıca kenetlenen ellerin gerginliği, bir yandan ölenler için dua ederken, bir yandan da kendi ölümüne hazırlanmanın yaşattığı dehşeti vurgular. Papazın yüzündeki ızdırap, yakından açıkça gözlemlenebilir ve inandırıcı ayrıntılar içermektedir.
Goya Kimdir?
Francisco Goya olarak ünlenen, esas adı Francisco José de Goya y Lucientes (30 Mart 1746, Fuendetodos, İspanya – 16 Nisan 1828’de öldü, Bordo, Fransa), resimleri, çizimleri ve gravürleri çağdaş tarihi ayaklanmaları yansıtan ve önemli olaylara tanıklık eden 19.ve 20.yüzyılda yaşan İspanyol ressamdır. Romantizm akımının öncüsü ressamlarından birisi olan Goya’dan ve resim sanatına getirdiği yeniliklerden Delacroix, Daumier, Picasso, Manet gibi ressamlar oldukça etkilenmişlerdir.
Goya hakkında daha fazla bilgi edinmek isterseniz şu içeriğimiz de ilginizi çekebilir: Francisco Goya Kimdir? Goya’nın Hayatı ve Eserleri
Kaynaklar: Sanatın Tüm Öyküsü (Stephan Farthing), Vikipedi
Bu içerikler de ilginizi çekebilir:
