Günlük hayatta hepimiz fotoğraf çekeriz. Elimizdeki akıllı telefonlarla ya da profesyonel fotoğraf makineleriyle her anı ölümsüzleştirmek isteriz. Son yıllarda popüler bir meslek haline gelen fotoğrafçılığın alt yapısını oluşturan fotoğraf nedir ve fotoğraf sanatı hakkındaki konuları ve gelişim süreçlerini tüm detaylarıyla ele alacağız.
İlgili içerik: Fotoğraf Sanatı Hangi Akımlardan Etkilenmiştir?
Fotoğraf Nedir Konusuna Yakından Bakış
Fotoğraf Yunanca dilinde photos “ışık” ve graphos “çizmek” sözcüklerinin birleşmesi sonucu oluşturulan terimdir. Teknik anlamda açarsak, kimyasal ve optik süreçleri kullanarak yüzey üzerinde kalıcı görüntüler yaratma işleminin fotoğraf diye tanımlandığını görebiliriz. Fotoğraf sözcüğü dünyada ilk kez 1840 yılında İngiliz Sirjohn F.W. Herschel tarafından kullanılmıştır. Sir John aynı zamanda yakın arkadaşı olan İngiliz bilim adamı William Henry Fox Talbotun’un yüzey üzerinde elde ettiği görüntüyü fotoğraf adını vermiştir. Böylece fotoğraf ortaya çıktığı ilk günden bu yana tarihi hem ölümsüzleştirmek hem de belgelemeye yönelik bir araç görevi görmüştür. Şimdi sırasıyla fotoğrafın ilklerinden bahsedecek, ardından da fotoğraf sanatına giriş yapacağız.
Dünyada İlk Fotoğrafı Kim Çekti?
Joseph Niecphore Niepce “dünyada ilk fotoğrafı kim çekti?” sorunuzun karşılığı olacaktır. Sanatçı 1826 veya 1827 yıllarında Saône-et-Loire, Bourgogne Fransa’daki evinin penceresinden karşı çatıyı çekmiştir. Fotoğrafın pozlanması 8 saat sürmüştür.
İlk Negatif Fotoğraf
Tarihteki ilk negatif fotoğrafı 1835 yılında İngiltere’nin Wiltshire kentinde Henry Fox Talbot çekmiştir. Fotoğrafı biraz daha pratik hale getirmeyi amaçlamıştır. Fotoğraftan istediği miktarda kopya çıkarabilmek adına negatif film kullanmıştır.
İlk İnsan Fotoğrafı
İlk insan fotoğrafı Louis Daguerre tarafından Paris’te çekilmiştir. Sanatçı Paris sokaklarında çektiği fotoğrafın sol alt tarafında ayakkabı boyacısı ile müşterisi olduğu anlaşılan iki insan silüetini kadrajlamıştır.
Tarihteki İlk Selfie (Özçekim)
1839 yılında Philadelphia’da Robert Cornelius 15 dakika boyunca kamera önünde hareketsizce bekleyerek poz vermiş ve insanın net fotoğrafını çekerek tarihteki ilkler listesine yerleştirmiştir. Sanatçının kadraja sadece kendisini aldığı bu fotoğraf tarihteki ilk selfie olmuştur.
İlk Kadın Portesi
Kadın portreleri fotoğraf sanatının vazgeçilmez unsurları arasındadır. Fotoğraf tarihine baktığımız da kadın portresinin de bir ilki vardır. Cornelius’un selfie (özçekim) başarısından sonra, John Draper başka birinin portresini çekti. İlk kadın portresi özelliği taşıyan bu çalışmada Draper kız arkadaşı Dorothy’i kadrajına almıştır. Çekimi Newyork’ta gerçekleştirmiştir.
İlk Renkli Fotoğraf
İlk renkli fotoğraf, 1851 yılında Newyork’ta Levi Hill tarafından çekilmiştir. Hilotip denilen teknikle çekilen fotoğrafta sanatçı metodlarını gizli tutmuştur. Bu sebeple de o dönemler pek çok kişi Hill’in renkli fotoğraf çektiğine inanmayı ret etmiştir. Siyah beyaz bir fotoğrafı boyadığına inandıkları için de sanatçı dolandırıcılıkla suçlanmıştır. Ancak 2010 yılında fotoğrafı üstüne yapılan teknik inceleme sonrası, Hill’in gerçeği söylediği ortaya çıkmıştır.
İlk Renkli Manzara Fotoğrafı
Renkli fotoğraf çekimi günümüzde çok basit gibi görünse de fotoğrafçılığın ilk dönemlerinde oldukça zor bir işti. Tarihteki ilk renkli manzara fotoğrafı olma özelliği taşıyan Fransa’da yer alan bir peyzajın görüntüsü Louis Ducos du Hauron tarafından 1877 yılında çekilmiştir.
İlk Hareketli Fotoğraf
Günümüzde hareketli çekim yapmak son model fotoğraf makineleri sayesinde kolay bir hale geldi. Fakat geçmişe dönüp baktığımızda hareketli fotoğraf çekiminin de bir gelişimi olduğunu anlayabiliriz. Eadweard Muybridge 1878 yılında hareketi fotoğrafa yansıtabilmek adına art arda çekim yapabilen bir kamera dizisi kullanmıştır. Kaliforniya Palo Alto bölgesinde çektiği Muybridge kompozisyonu hareketli fotoğrafların gelişimine öncü olmuştur.
İlk Su Altı Fotoğrafı
İlk su altı fotoğrafı 1899’da Louis Boutan tarafından Fransa’da çekilmiştir. Emil Racovitza fotoğrafın net bir şekilde anlaşılabilmesi için 30 dakika boyunca su altında aynı pozu vermiştir.
İlk Uzay Fotoğrafı
Bilim adamları artık uzay gemilerinden rahatlıkla fotoğraf çekebilmektedir. Ancak uzaydan çekilen ilk kare de fotoğrafın tarihi bakımından önem taşımaktadır. İlk uzay fotoğrafı 1946 yılında yerden 65 km. yükseklikte Amerikan V-2 roketinden çekilmiştir.
İlk Dijital Fotoğraf
Dijital fotoğraf çağımızda sıklıkla kullanılan pratik çekim tekniklerinden biri olarak öne çıkmaktadır. Ancak tarihi 1957 yılına uzanmaktadır. Maryland Ulusal Standartlar Bürosu mühendisi Russel Kirsch 1957’ de tarihte yer alan ilk dijital fotoğrafı çekmiş ve bu fotoğrafta oğlunun portre görünümünü yansıtmıştır.
Fotoğraf Sanatı ve Gelişimi
Fotoğraf nedir sorusu tamamladıktan sonra fotoğraf sanatındaki ilkler oldukça uzun bir listeye sahip olduğunu gördük. Bu liste ilk fotoğraftan başlayarak, internette yayınlanan ilk fotoğrafa hatta ilk photoshoplu fotoğrafa kadar sürmektedir. Fotoğraf tarihindeki ilkler kadar fotoğrafın sanat haline dönüşme süreci de önem taşımaktadır.
İlk fotoğraf çekildiğinden bu yana fotoğraf sanatı üzerine çeşitli denemeler yapılmıştır. Bir süre sonra bu denemeler yerini sanatsal ivmelere bırakmıştır. Zamanla fotoğraf üzerinde kompozisyonlar oluşturulmaya başlanmıştır. Aynı zamanda fotoğraflarda, photoshopla düzenleme ve renk değiştirme gibi filtrelere geçilmiştir. Fotoğraf teknikleri oturdukça ışık teknikleri ve pozlamalar genişlemiş ve fotoğrafçılık adı altında da meslek haline gelmiştir.
Fotoğraf sanatının gelişiminde teknolojiyle paralel gözle görülen ancak yüzeyde görünemeyen görüntülerin yerini kalıcı kompozisyonlar almıştır. Fotoğraf makinelerini geliştirmeye çalışan pek çok araştırmacı, hem yansımaları hem de gölgeleri belirledikleri yüzeyler üzerinde kalıcı hale getirmeye çabalamıştır. Bu çabaların sonucunda da amaçlarına ulaşmışlar ve ilk fotoğraf ortaya konmuştur.
Fotoğraf sanatı 19. ve 20. yüzyılda teknolojik anlamda oldukça hızlı ilerleme kaydetmiştir. Her geçen yüzyılda fotoğraf makinelerinin özellikleri de genişletilmiş, günümüzdeki pek çok niteliği aynı anda barındıran son model profesyonel makineler kullanılmaya başlanmıştır. En sonunda da seyahat-gezi fotoğrafçılığı, düğün fotoğrafçılığı, moda fotoğrafçılığı, portre fotoğrafçılığı ve mimari fotoğrafçılık gibi çeşitli meslek dalları oluşmuştur.
