Pop art sanatı malzemesini gündelik nesnelerden alır. Hayatı adeta bir hammadde gibi işleyerek isminden de anlaşıldığı gibi popüler olanın sanata dönüşümünü ifade eder. Popüler sanatın kısaltılmış hali de denilebilir. Var olan ile görüntünün farkını etkileyici bir biçimde ortaya koyar. Pop art teknikleri içerisinde baskı resimler, boya tabancası, şablonlar ve ipek baskının tuval çalışmalarında kullanılması yer alır.
Pop Art Sanatı Nasıl Ortaya Çıkmıştır?
Soyut dışavurumculuk akımına bir tepki niteliğinde ortaya atılan Pop art sanatının doğuşu 1950’li yıllara dayanır. Çizgi romanları sanatsal akıma dönüştürdüğü düşünülen Pop Art’ın 1950’de İngiltere doğmuştur. Ancak bunun öncesi vardır. 1947 yılında İskoç sanatçı ve illüstratör Eduardo Paloozzi’nin çizdiği pin-up kız çalışması Pop Art akımının ilk öncüsü olarak kabul edilir. Akımın asıl gelişimini ise Amerika’da tamamladığı söylenir. 1950’lerde reaksiyon göstererek gelişmiş sonradan soyut ifadelerle 60’lı ve 70’li yıllarda da bu ilerleyişini sürdürmüştür. Pop Art’ın ortaya çıkışı ile ilgili ilk örnek 1956 yılında Richard Hamilton’ın “Günümüz Evleri” isimli kolajı kabul görmüştür. Bu sayede İngiliz Pop Art sanatı Richard Hamilton’ın etkisini gösterdiği 1953 ve 1957 yılları arasında başlar. 1957 ve 1961 yıllarında da Roger Coleman, Peter Blake gibi geç resimsel soyutlama tarzına yakın eser veren sanatçılarla devam eder. 1960 sonrası da figüre geri dönülerek Pop Art sanatı resmen ortaya çıkmış olur. Ayrıca ünlü sanat eleştirmeni Lawrence Alloway’in “Pop Art” akımını ilk defa makalesinde kullanması ile terim sözlükteki yerini alarak kitle iletişimin görsel araçlarını tanımlayan bir kelime olarak literatüre girdi.
Pop Art’ın Gelişim Süreci
Pop Art’ın Amerika kıyılarında gelişim gösterdiğinden yukarıda da bahsetmiştik. Pop Art çalışmalarıyla isminden sıkça söz ettirmeyi başaran Roy Lichtensein ağırlıklı olarak reklam ve çizgi roman öğelerini bütünleştirdiği eserleriyle çocuksu ruhu sayesinde epey dikkat çekti. Ardından Andy Warhol çarpıcı kişiliğiyle, söylediği sözlerle ve sanatsal dehasıyla milyonlarca kişiyi etkileyerek farklılığını kitlelere kanıtladı. Yeşil Coca Cola şişeleri, Campbell çorba konserveleri gibi kitle kültürünü anlatan objeleri bütünleştirerek, toplu şekilde resmettiği eserleriyle Warhol, her şeyin hazır olarak ambalajlanıp sunulduğu bir dünyada yaşanabildiğinin mesajını vermeyi amaçladı.
Marchel Duchamp 20. Yüzyılın başlarında hazır yapılmış nesneleri sanat eseri şeklinde sundu. Pop Art sanatçıları sinema, heykel, resim ve çevresel düzenlemelerle kendilerini ortaya koyarken konu olarak gündelik hayat nesnelerini, kitlesel medyayı, çizgi roman karelerini, billboardları, sinema ve televizyon kişilerini-figürlerini ve kamusal mekân nesnelerine yönelmeyi seçtiler. Aynı zamanda Pop Art hem canlı hem de parlak renkleri tercih eden bir sanat akımı olarak dikkat çeker. Sarı, yeşil, mavi, kırmızı, sarı ve pembe gibi renkler bir arada kullanıldı. 1960’ların başında ABD’de son derece güçlü ve yerleşik bir akım haline geldi. Bir yönüyle soyut ekspresyonizme de tepki niteliği taşır.
Dünyadan Pop Art Sanatçıları
Andy Warhol
Yukarıda da bahsettiğimiz gibi Pop Art akımının en önemli temsilcilerinden birisi Andy Warhol’dur. Seri üretim ve seri üretim nesnelerini sanatla bütünleştirmeyi tercih etti. Ayrıca sanatçı pek çok resmini de afiş tekniği sayesinde çoğaltma fırsatı elde etti. Ona göre bu radikallik bir tür tepkidir ve çağın toplumsal olayları ile bütünlük içerisindedir. Üstelik Andy Warhol’un Pop Art’ı The Velvet Undergraund’ın tüm etkinliklerinde kendini öne çıkarır. Son olarak sanatçının Pop Art akımındaki en bilindik çalışması Marilyn Monroe’un Marilynler adlı eseridir.
David Hockney
Pop Art akımının önde gelen isimlerinden birisi de şüphesiz David Hockney’dir. Genellikle 1960’lı yıllarda Pop Art akımına katkı sağladığı bilinir. Sanatçının “Sandalye” isimli tablosu da bu akımın örnekleri arasında yer alır.
Richard Hamilton
Pop Art sanatçıları arasında bulunan Richard Hamilton sanat eğitimini Royal Akademi’de aldı. 1951 ve 1945 yılları aralığında da reklam sektöründe çalışmayı tercih etti. 1946’da öğretmenlerine karşı geldiği için akademiden atılan sanatçının Pop Art akımındaki örneği 1956 yılında sergilediği “Günümüz Evlerini Bu Denli Farklı, Çekici Kılan Tam Olarak Nedir?” adlı kolajıdır.
Roy Lichtenstein
Roy Lichtenstein Amerikalı Pop Art ressamlarından biridir. Sanatsal kariyerinin ilk aşamalarında Batı Amerika ile ilgili modern tarzda temalar çizdi. Sonrasında çizgi roman temalarına ilgi duymaya başladı. Sanatçının basit ve canlı işlediği pop art sanatı İkinci Dünya Savaşı sonrası sanat dünyasında soyut ekspresyonizmin hâkimiyet gösterdiği radikal bir değişimi işaret eder. Çizgi romanlardan seçtiği kesitleri alıp büyüten sanatçı, hem popüler hem de güncel konu ve olay ve kahramanları derin bir yalınlık içerisinde sundu. Picasso’nun bir tablosu gibi hazırda var olan ünlü sanat eserlerini çizgi roman tekniği sayesinde yeniden oluşturdu. Çizgi roman görüntülerini coşkulu bir dille büyütürken, bu çizgilerdeki sert ve belirgin grafiksel özellikleri daha abartılı bir şekilde vurguladı.
Türkiye’de Pop Art Akımı
Pop sanatın Amerika ve İngiltere’de etkisini gösterdiği 1960’lı yıllarda sanatın çıkış noktası sayılan seri üretim ve buna bağlı gelişen tüketim algısı henüz Türkiye’de yoktur. 1970’lerin başında TRT ile başlayan televizyon yayınları ve 1990’lı yıllarda özel kanalların yaygınlaşmasıyla popüler kültürün toplumsal nüfusu artırdığı görülür. Türkiye’de kitle ve iletişim araçlarının toplumsal kültürü büyük ölçüde etkilemesiyle Batıya yönelik yaşam tarzı da gücünü artırmaya başlar. Böylece Pop Art 1970 yılının ikinci yarısında Türkiye’de iki akım halinde etkili olur. 1960 ve 1970’li yılların Türkiye’de iki önemli olgusu vardır. Bunlar “arabesk” ve “star” kavramlarıdır. Arabesk popüler kültürün bir alt katmanı olarak topluma ve çeşitli sanat dallarına yansımıştır. Müzikten sinemaya birçok sanat dalında ün sahibi kişiler için kullanılan “star” kavramı da popüler kültürün sonucu olarak Türk toplumunun kültüründe ve sanatında da etkisini gösterir.
Bu içerikler de ilginizi çekebilir:
Sanat Akımları Nelerdir? Akımlar ve Sanatçılar Hakkında
Özgün Baskı Sanatı Nedir?
