Sembolizme Yakından Bakış: Spiritüel Semboller ve Anlamları Nelerdir?
Kültür ve Dahası

Sembolizme Yakından Bakış: Spiritüel Semboller ve Anlamları Nelerdir?

Melodi Holago
Melodi Holago

Sembolizm, farklı anlama gelme durumudur. Semboller mitolojilerde ve inanışlarda hikayelerle kendine yer bulmuştur. Her birinin taşıdıkları anlam, içerdikleri mesaj ve verdikleri güç değişmektedir. Spiritüel semboller genelde ruh ile ilişkilenen tüm kavramları temsil ederler. Sembollerin derin anlamlarını bulundukları yere yaymalarına dair inanç onları birçok yerde görmemizi sağlamaktadır. Bu sembollerden on üç tanesini aşağıda okuyabilirsiniz.

1- Ankh

Yaşamın Anahtarı, Nil’in Anahtarı anlamlarına gelen semboldür. Mısır’da yaşamlarını sürdürme ve insan ruhlarını öbür dünyada diriltme güçlerini temsil etmektedir. Evrensel yaşam, üçüncü göz, göğün anahtarı, ilah, öteki dünya, yaşam çarmıhı gibi anlamları da vardır. Bunun yanında film, dizi, müzik, bilgisayar oyunu gibi alanlardaki yoğun kullanımıyla popüler kültürün sevilen sembollerindendir. Yine formu kaynaklı insan vücudunu andırmasıyla insanın özünü simgelediği söylenebilir. Bu sembol sanatta genellikle ya yaşamı ya da onunla ilişkili hava ya da su gibi maddeleri temsil eden fiziksel bir nesne olarak ortaya çıktı. Fakat bu konu araştırmacılar tarafından her zaman tartışılmıştır, halen de tartışmalıdır.

Photo by Ümit Yıldırım / Unsplash

2- Hamsa

Şans, bereket, mutluluk getireceğine inanılan bir semboldür. Yaygın olarak Fatıma’nın Eli ismiyle de bilinir. Arapça’da ise Hamse’dir. Hamsa, bilginler tarafından Yahudi, Hıristiyan veya İslami bir muska ve pagan bir doğurganlık sembolü olarak çeşitli şekillerde yorumlanmıştır. Bazı kültürlerde yukarı doğru bazı kültürlerde aşağı doğru tasvir edilmektedir. ‘Kutsal kadının eli’ anlamını taşımaktadır. Doğum, iş, yemek gibi alanlarda üretimi kolaylaştıracağına ve artıracağına inanılır. Aynı zamanda kötü gözlerden koruyacağı inanışı da yoğundur. Dekorasyon ve aksesuarlarda oldukça sık kullanılan sembollerdendir. Hakkında birçok efsane ve hikaye duysak da ortaya çıkışı hala gizemini korumaktadır.

Photo by mika chante / Unsplash

3- Dharma Çarkı

Budizm ile ilişkilendirilen bu çark konu bağlamında karma inancını temel almaktadır. ‘İnsan evrene ne sunarsa, evren de karşılığında insana onu sunar.’ Dharma çarkında bulunan sekiz çubuğun Budizm’in sekiz öğretisini temsil ettiğine inanılmaktadır. Sahip olunan özelliklerin doğruluğunu savunan bu öğretiler; farkındalık, geçim, konsantrasyon, niyet, çaba, görüş, konuşma ve eylem olarak tanımlanmıştır. Bir diğer inanış da bu çarkın özgürlüğü sembolize ettiği yönündedir.

Colored Thanka Yantra buddhist arts in Kathmandu Nepal
Photo by Raimond Klavins / Unsplash

4- Caduceus

Uzlaştırma ve birleştirmeyi sembolize etmektedir. Efsaneye göre Hermes’in altın asası bu güce sahiptir. Hermes asanın gücünü kontrol etmek için asasını kavga eden iki yılanın arasına sokar. Yılanlar kavgalarını unutup yavaşça asaya dolanırlar ve bundan sonra bu asa bu iki yılınla birlikte tasvir edilir. Semboldeki kanatlar ise Şaman kültüründen gelmektedir. Bu kanatların kötü ruhları kovan iyileştirici gücü olduğuna inanılır. Bu tasvir ayrıca tıp sembolüdür.

Bu içerik ilginizi çekebilir: Şamanizm Nedir? Şamanizm Hakkında Merak Edilenler

Photo by Anne Nygård / Unsplash

5- Lotus Çiçeği

İç dünyayı temizleme ve kendini bulma anlamına gelmektedir. Bunun bir kavram olarak kullanılması aslında lotus çiçeğinin doğasından kaynaklanır. Geceleri yapraklarını kapatan lotus, günün doğumu ile açılır ve tüm güzelliğini sergiler. Topraktan bağımsız olarak su üzerinde yaşayan bu çiçek aynı zamanda kendine yetebilme anlamı da taşımaktadır. Yaşadığı ortama rağmen her zaman temiz ve parlak olması da taşıdığı anlamlara örnek teşkil etmektedir. Antik Mısır’da, Antik Yunan’da, Japonya’da, Çin’de, İran’da ve köklü birçok başka kültürde kutsal bir semboldür. Hinduizm, Budizm gibi inanışlarda, mitolojilerde kendine yer bulmaktadır.

Photo by Rui Xu / Unsplash

6- Horus’un Gözü

Her şeyi gören gözü temsil etmektedir. Manevi anlamıyla vicdanın gözünden bir şey kaçmayacağını, maddi anlamı ile ise tanrının tekliğini simgeler. Mısır mitolojisinde Horus; babası Osiris’i öldüren Seth ile savaşır. Savaşta gözünü kaybeder. Görme eksikliğini büyü ile tamamlar. Artık onun gözü dünyanın üzerindeki güneş ve aydır. Yapılan her şeyin muhakkak görüldüğünü hatırlatır. Ritüellerde, hiyerogliflerde şifa metinlerinde, festivallerde, cenaze törenlerinde, çeyizlerde kullanıldığı bilinmektedir. Aksesuar ve dövmelerde arınma ve koruyucu tılsım amaçlı olarak da en çok kullanılan sembollerdendir.

Görsel: Shutterstock / Daria Volyanskaya

7- Mandala

Makro ve mikro kozmosu içinde bulunduran semboldür. Sözcük anlamı olarak ise enerjiyi içinde tutan anlamına gelmektedir. Daire veya kare şeklinde olurlar. Kökenine göre içerdiği anlam da değişmektedir. Örneğin Hinduizm’de kozmik dansı, Budizm’de Buddha diyarını simgeler. Yine Budizm’de acıya son verme aydınlanma ile gerçekleşmektedir. Doğru görüşe ulaştırma hedeflenir. Mandala bu amaca hizmet etmektedir. Özelikle meditasyon aracı olarak çok sık kullanılmaktadır. Madde ve ruh arasındaki bağlılığı ve maddenin ötesine gitmeyi simgelemektedir. Siz de meditasyon için mandala çizebilirsiniz.

Bu içerik ilginizi çekebilir: Mandala Nedir? Tarihi, Sembolleri ve Kullanım Alanları

Rose Mandala
Photo by Swati H. Das / Unsplash

8- Hayat Ağacı

Yaşam ağacı, kozmik ağaç, evrensel gibi isimlerle de bilinen sembole birçok dinde, masalda ve kültürde rastlanmaktadır. Dünyanın birçok mitolojisinde, dini ve felsefi geleneklerinde temel bir arketiptir. Kutsal ağaç kavramıyla yakından ilişkilidir. Ölümsüzlük ve doğurganlığı simgeler. Dünyanın ortasından yere ve göğe bağlanan bu sembol Şaman geleneklerinde çok fazla kullanılmıştır. Mezopotamya, İran, Bahai İnancı, Budizm, Çin Mitolojisi, Hristiyanlık, Gürcistan, İskandinav Mitolojisi, İslam, Orta ve Kuzey Amerika, Hinduizm ve Yahudilik inançlarında bu sembole rastlanmaktadır. Bu dünya ile öte dünya arasındaki bağlantıyı kurduğuna inanılmaktadır. Yeraltı dünyası ve gökyüzü ile sürekli bir teması vardır. ‘Kutsal olan her şeyin döngüsü bu şekilde sağlanmaktadır inanışı hakimdir.’ Günümüzde ise yaşamı, canlılığı, yenilenmeyi, kök salmayı, soyu temsil etmektedir. Bu anlamı iletmek için takı ve aksesuarlarda kullanılmaktadır.

Photo by Luiz Guimaraes / Unsplash

9- Buddha

Budizm öğretisinin temsilcisi Buddha’nın tasvirinden oluşmaktadır. Uyanıklık ve farkındalık anlamına gelir Buddha. Bulundurulan küçük heykelcikleri ve çizimleri de bu anlamları simgelemektedir. Bu heykellerin gülen, öğreten, selamlayan gibi birçok çeşidi bulunmaktadır. Bu anlamlar Buddha öğretilerinden alınmıştır. Bununla birlikte Budizm’in temelinde mutlak huzur ve mutluluk için tüm arzu ve isteklerden sıyrılmak yatar. Tasvirler bu konuda hatırlatıcıdır. Genel anlamıyla Buddha ikonu birliği ve huzuru temsil eder.

Photo by Artem Beliaikin / Unsplash

10- Om

Niahi gerçekliğin ve bilincin özünü ifade etmektedir. Antik ve orta çağ el yazmalarında, tapınaklarda, manastırlarda ve manevi inzivalarda bulunan ikonografinin bir parçasıdır. Om'un anlamı ve çağrışımları, çeşitli gelenekler içindeki çeşitli inançlar arasında farklılık gösterir. Bununla birlikte manevi bir okuma ya da eylem öncesi söylendiği noktasında ortaklık söz konusudur. Hinduizm’den geldiği bilinen bu sembol genelde meditasyona başlarken kullanılan bir dış ses olarak gösterilir ana akımda. Fakat kavram olarak çok daha derindir. Hindu kutsal kitabında ‘evrenin nefesi’ anlamına gelir. Bu hecenin mistik bir etkisi olduğuna inanılmaktadır. Sözcüklerin en kutsalı olarak kabul edilmiştir. Om’un söylenirken yaydığı titreşimlerin de etkisiyle; gizemli bir biçimde evrenin özünü temsil ettiği düşünülmektedir. Bu hece aynı zamanda veda metinlerinde kullanılmaktadır. Om şekli gereği üç heceden oluşur. Bu heceler üç büyük Hindu tanrısını ve üç veda metnini simgelemektedir.

Görsel: Shutterstock / AkulininaOlga

11- Pentagram Yıldızı

Beş çizgi anlamına gelen bu sembol birçok farklı şeyi temsil etmektedir. İnsan vücudunun altın simgesi bunlardan biridir. Bir insan kollarını ve bacaklarını açarak durduğunda başı ve parmak uçları bu çizgilerin doruk noktasına denk gelecektir. Bir başka özellik ise pentagram yıldızının beş element ve beş kişilik özelliğini temsil ediyor olmasıdır. Bu elementlerden ateş iradeyi, hava zekayı, su duyguları, toprak madde alemini temsil eder. Bu yıldızın Venüs ile ilişkilendirilmesi oldukça sık görülmüştür. Şans getirdiğine inanılmaktadır.

silver pentacle necklace with crystals
Photo by Haley Owens / Unsplash

12- Yin Yang

Yin Yang için sadece spiritüel değil evrenin de sembolü olduğunu söylemek yanlış olmaz. Yin Yang karşıtlığı simgeler. Tam cümlesi; ‘her kötülüğün içinde bir iyilik her iyiliğin içinde bir kötülük bulunabilir’ olarak belirtilebilir. Çin kozmolojisinde, evren kendisini Yin ve Yang döngüleri halinde düzenlenmiş; nesneler ve yaşamlar halinde biçimlendirilmiş, maddi enerjinin birincil kaosundan yaratılmıştır.  Doğanın işleyiş düzenini bu karşıtlık ile verir sembol. Bu anlayış aslında bilinen tüm inanç sistemlerinin mantalitesini kapsamaktadır. Bu ikiliğin birbirine geçmiş hali ise; bu karşıtlığın ayrılamazlığını simgelemektedir. Çünkü evrende hiçbir şey sabit kalmaz ve her an her şey dönüşebilir! İyi-kötü, gece-gündüz, yaz-kış gibi birçok anlama da gelebilmektedir. Eşzamanlı birlik ve ikilik paradoksu olarak da ifade edildiği bilinmektedir. Birlikte bütünlüğü tamamlayan iki yarım... Yin ve Yang aynı zamanda değişimin başlangıç noktasıdır.

Fung Ying Seen Koon
Photo by Alexander Schimmeck / Unsplash

13- Kuş Tüyü

En yaygın anlamıyla kuş tüyünün şans getirdiğine inanılır. Kültürel olarak bakıldığındaysa iletilen bir mesajı sembolize etmesi en yaygın görüştür. Her şeyin doğasında var olan bir erdem, güç ve bilgeliğe sahip olduğuna inanılır.  Güven, onur, güç, bilgelik, güç ve özgürlüğü sembolize eder. Derinden saygı duyulan bir nesnedir ve yüksek bir onur işaretidir. Her kültürde farklı anlamı olan kuş tüyü bazen kutsal bir ağırlık ölçücü bazen ise ışığı yansıtan güç olarak tasvir edilmektedir. Bununla birlikte evrene sorulan sorulara gelen onay mesajı olarak bilinir. Eğer yolda bir kuş tüyü görürseniz aldığınız kararlarda doğru yolda olduğunuzu düşünebilirsiniz.

Softly falling
Photo by Pedro Vit / Unsplash