Hint Mitolojisi Tanrıları ve Hikayeleri

Hint mitolojisi dünyanın en eski tanrılarıyla ve onların hikâyeleriyle doludur. Sadece Mısır, Mezopotamya ve Yunan mitolojilerine nazaran daha geniş kapsamlı olmasının yanında, günümüzde de sosyal ve dini çevrelerini üzerinde etkisini sürdürür. Mitoloji başlı başına ön plandadır. İlk bakışta politeist gibi görünse de, tanrılar panteonunu oluşturan tanrıların özünde tek bir tanrının suretleri ya da ifadeleri şeklinde nitelendirilir. Hint mitolojisinde tüm tanrılarının görüntülerinin ardında tek yüce gerçek hâkimdir. Özellikle vedik dönemde doğada yer alan her güç ilahlaştırıldığı için ilahların sayısını hesaplamak neredeyse imkânsızdır. Yıllar geçtikçe bazıları da diğerlerinden daha önemli hale gelmiştir.

Hint mitolojisi tanrıları asuralar ve ve devalar diye ikiye ayrılırlar. Asuralar kötü tanrılar olarak nitelendirilirken, devalar iyi tanrılar şeklinde tanımlanır. Aralarında bazı tanrılar ise hem iyiliği hem de kötülüğü içlerinde barındırır.

Hinduların genel anlamda sevdiği üç büyük tanrı vardır. Bunları yaratıcı tanrı Brahma, koruyucu Vishnu ve yok edici Shiva diye sıralayabiliriz. Aynı zamanda bu üçlü Hindu Tanrı Üçlemesi Trimurti’yi oluştururlar. Hint mitolojisi tanrıları ve hikâyelerinin her birini şu şekilde ele alabiliriz;

Brahma

Tüm evrenin yaratıcısı olarak bilinir. Yalnızca dünyadaki tanrılarla sınırlı kalmayarak, tanrıların da yaratıcısı olduğu söylenebilir. Brahma; dört yüzlü, dört kollu ve kırmızı elbiselerle tasvir edilir. Özünde beş başa sahip olmasına rağmen saygısız konuşmaları sebebiyle Tanrı Sihva’nın üçüncü gözüyle bir başını yaktığı söylenir. Öteki Hindu tanrılarından farkı da silah taşımamasıdır. Elinde bir adet asa, kaşık, tesbih, su testisi ve Veda kitabı mevcuttur. Zaman zaman bir eli lütuf verir ya da “korkma” işareti yapar gibi lanse edilir. Dört yüzü de dört ayrı yönü gösterir. Ak sakallı olarak tasvir edilmesinin nedeni, sonsuz varlığını simgelemektir. Elinde “aksamala” diye anılan tesbih de zamanı sembolize ederken, su evrenin kaynağını oluşturur. Binek hayvanı kuğu veya kazken, yaşadığı bölge Brahmavinda isimli cennettir. Sularda doğduğu için de Narayana diye anılabilir. Ayrıca Brahma’ya verilen çeşitli isimler mevcuttur. Pracapati (Yaratıkların Efendisi), Çaturmukha (Dört Yüzlü), Ashtakarna ( Sekiz Kulaklı), Pitamaha (Büyükbaba) bunlardan bazılarıdır. Bilim tanrıçası Sarasvati ise karısıdır.

Vishnu

Vishnu evrenin koruyucusu olarak tasvir edilir. Dünya dara düştüğü an gelip kurtardığına inanılır. Mavi renkte, dört veya daha fazla kollu elinde deniz kabuğu, çark silahı, gürz ve nilüfer çiçeği tutar şekilde resmedilir. Çark evrensel düşünceyi ve yok edici gücü simgelerken, deniz kabuğu varlığın temeliyle ilintilidir. Deniz kabuğundan çıkan “Aum” sesi yaradılışın ilkel sesidir. Gürz otorite ve gücün sembolüdür. Nilüfer çiçeği de sularla olan bağın simgesidir. Vishnu’nun binek hayvanı yarı insan yarı kuş olan Garuda’dır. Karısı da şans tanrıçası diye anılan Lakshimi’dir. Göksel yatağı da Şesha (Ananta) adlı yılandır. Sularla kurduğu bağdan dolayı ona Narayana da denilebilir. Bundan başka bin tane daha adı vardır. En bilinen karakteristik özelliği ise vedalarda bahsedilen üç uzun adımıdır. Bu sebeple ona ( Urugaya ( Geniş Yürüyen) ya da Urukrama ( Geniş Adımlayan) denir. Tüm bu adımlarla evreni dolaştığı söylenir.

Shiva

Hem yıkıcı hem de yok edici güce sahip tanrıdır. İki kaşı arasında üçüncü bir gözü vardır. Herhangi bir şeyi ortadan kaldıracağı zaman üçüncü gözünü açması yeterlidir. Bazen iki bazen dört kolludur. Bir elinde üç muzlu mızrağı trişulayı tutarken, diğer ellerinde geyik, balta ve Damaru denen davulu tutar. Kafasının üzerinde hilal taşırken, boynunda ve kollarında yılanlar hâkimdir. Ayrıca kafataslarından yapılma bir de kolye takarken, kaplan derisinde de elbise giyer. Okyanusun çalkalanması esnasında çıkan zehri içmesi sebebiyle boğazında mavilik vardır. Bu sebeple ona Nilakantha (Mavi Boyunlu) denir. Yok edici tanrı adıyla zamanla özdeşleşmesinden dolayı da Kala (zaman) adı verilir. Karısı Parvati, oğulları Ganeşa ( Bilgelik Tanrısı) ve Skanda’dır ( Savaş Tanrısı) . Binek hayvanı Nandi isimli öküzdür. Semboli ise Linga’dır. Karısı Parvati’ye aşk sözleri söylemesinden dolayı Kama ( Aşk Tanrısı) küle çevirdiği bilinir. Üstelik kendisine saygısızca konuşma cesareti gösteren Brahman’ın da beşinci yüzünü yaktığı söylenir. Rudra, Mahakala ( Büyük Zaman), İşvara ( Yüce Efendi), Mahayogi (Büyük Çileci), Uğra (Hiddetli), Girişa (Dağın Efendisi) Shiva’nın diğer adlarıdır.

Ganeşa

Ganeşa, Shiva ile Parvati’nin oğludur. Ganaların başı olması sebebiyle, Ganapati olarak da bilinir. Bilgi ve hikmetin tanrısı, engellerin kaldırıcısı ve Dharma’nın koruyucusudur. Eğitimin, bilginin, başarının ve zenginliğin tanrısı olduğu söylenir. Ayrıca kibrin, kötülüğün, engellerin ve bencilliğin de yok edicisidir. Bir işe girişmeden önce mutlaka “Şri Ganeşa Nama: Ganeşa’nın adıyla” diye onun ismi anılır. İki büyük güce sahiptir. Biri Kundalini yani ateşin yanıcı gücü ve ateş yılanıyken, öteki Vallabha; sevginin gücüdür. Şişman, kısa, dört kollu ve fil başlı yaratık şeklinde tasvir edilir. Tek dişi vardır. Efsanelere göre dünyanın en uzun destanı Mahabarata’yı tek diş gücünü kalem gibi kullanarak yazmıştır. Üstelik elinde deniz kabuğu, sopa, disk, nilüfer çiçeği, balta, ip ve bir tabak dolusu tatlı tutar. Üstüne bindiği fare ise cehaleti sembolize eder.

Hanuman

Ünlü Hindu tanrılarından biri olan Hanuman, vücudu insan şeklinde maymun başlı ve uzun kuyruklu olarak resmedilir. Zaman zaman beş başlı veya on kolludur. Uçmak, bir dağ kadar büyümek ve kedi kadar küçülmek gibi yeteneklere sahiptir. Ramayana destanında yeri büyüktür. Rama’nın hem dostu hem de en güvenilir hizmetkarıdır. Destanda Rama’nın eşi Sita ile görüşüp elçilik yapmıştır. Üstelik Himalayalar’a uçup şifa getirmesinin yanında dil bilgisi uzmanıdır.

İndra

Hint mitolojisindeki en büyük ve en eski tanrı unvanına sahiptir. Vedalardan Rigveda ilahilerinin dörtte biri ona sunulmuş olup, başka hiçbir tanrıya bu kadar ilahi sunulmadığı söylenir. Aynı zamanda şimşekli yağmur fırtına tanrısıdır. Daima kuraklık ve karanlıkla mücadele içindedir. Ari ulusunun da savaşçı tanrısıdır. Elinin yere doğru çarptığı vacra (şimşek) vardır. Buna ek olarak ellerinde ok, yay, ankuşa denen bir kanca, deniz kabuğu ve ağ tutarak tasvir edilir. Bu sebeple ona bin gözlü denir.

Agni

Dyaus (Gökyüzü) ve Prithivi’nin ( Yeryüzü) oğlu ateş tanrısıdır. Rigveda’da ismine sunulan 200 adet ilahi mevcuttur. Üç bacaklı, yedi ya da iki kollu, alev saçlı, kırmızı gözlü, altın dişli ve sivri çeneli bir adam diye betimlenir. Elinde yelpaze, mızrak, kaşık, kap, ateş çubuğu gibi şeyler vardır. Tanrılar ve insanlar için ara bulucu, insan evlerinin koruyucusu ve gözleyicisidir.

Soma

Süt gibi öz suyuna sahip bitki olan Soma tanrılaştırılmıştır. Sarhoşluk hissi yaratan bu tanrının hem tanrılar hem de Brahmanlar tarafından içildiğine inanılır. En çok içen İndra’dır. Sarhoş etme gücü de onun ölümsüz yaşam sağlayan kutsal bir içki olarak anılmasına sebeptir. Bu yüzden ölümsüzlük içkisi diye de anılır. Bakır renkli, ellerinde keskin ve korkunç silahlar tutan, bir yayı ve oku olan tanrıdır.

Surya

Aditi ve Dyaus’un oğlu olup güneş tanrısıdır. Dört tane kolu vardır. Ellerinde deniz kabuğu, nilüfer çiçeği ve disk tutarak tasvir edilir. Bir eliyle de korkma işareti yapar. Adına yaklaşık 10’a kadar da ilahi sunulduğu bilinir. Karanlığı, kuruntuyu, hastalığı ve kötü rüyaları uzaklaştırır. Her şeyi gözetir ve korur.

Varuna

Okyanus tanrısı ve suların efendisidir. Doğa yasalarının ve mevsimlerin de düzenleyicisi görevini üstlenir. Geceleri ay ve yıldızlar onun emriyle parlarken, gündüz de kaybolurlar. Nehirleri akıtır ve suları doldurur. İki ya da dört kollu olarak tasvir edilir. Dünya ve ahlak kanunlarını korur. Bin tane gözü vardır.

Vayu

Rüzgar tanrısıdır. Diğer ismi Vayu-Vata’dır. Kırmızı, mor ya da pembe atlar tarafından çekilen bir arabaya sahiptir. İnsanlara zenginlik, çocuk ve ün kazandırır. Düşünce kadar hızlı olmasının yanında bin adet gözü vardır. Daha çok hava tanrılarıyla beraber görülür. Ramayana destanında da ünlü maymun Hanuman’ın babasıdır.

Vişvakarma

Adı her şeyi yaratan anlamına gelip kutsal mimari tanrısı olarak bilinir. Beyaz renkli ve dört kolludur. Ellerinde kitap, su kabı, ilmik, mimarlık aleti veya sopa tutarak resmedilir. Hem aziz hem din adamı hem de Ata’dır. Mekanik ve mimari bilimlerin de babasıdır. Bilgili ve enerji dolu olmasının yanında diğer tanrılara isimlerini onun verdiği söylenir. Ayrıca tanrıların silah ve arabalarını yapan tanrı olma özelliği taşır.

Yama

Ölüm tanrısı olarak bilinir. İsmine sunulan 3 ilahi mevcuttur. Tek elinde gürz taşırken, öteki elinde de kurbanlarını götürebileceği bir ip tutar. Yanında da açgözlü iki adet köpek mevcuttur. İnsanların ilki ve ilk defa ölen kişi olarak düşünülür.