Türkiye'de yetişmiş, eşi benzeri bulunmayan bir sanatçıdır Bedri Rahmi Eyüboğlu... Sadece bir ressam değil, aynı zamanda yazar ve şairdir. Yaşamı boyunca onlarca eser ortaya çıkartmış Bedri Rahmi Eyüboğlu kimdir, eserleri nelerdir beraber inceleyeceğiz. Keyifli okumalar.
Bedri Rahmi Eyüboğlu Kimdir?
Yazar ve çevirmen Sabahattin Eyüboğlu ve ilk kadın mimarlardan Mualla Eyüboğlu ile kardeştir.
Renk ve söz ustası olarak tanınmaktadır. Kendini bildiğinden beri gördüğü ve sevdiği yerler için resimler yapmış, şiirler yazmıştır. Nazmi Ziya, İbrahim Çallı ve Ahmet Haşim’in öğrencisidir. Van Gogh’dan etkilenmiştir. Gauguin’i, Cezanne’i tanımış ve kopya etmiş, Lhote’un öğrencisi olmuştur. Sergiler açmış, Tan gazetesinde yazarlık yapmıştır. Bedri Rahmi Eyüboğlu güzel ve iyiyi hep yan yana düşünmüştür. Resmi halka yaymak için yazma sergisi açmıştır. Rockefeller bursu ile Amerika’ya giden Eyüboğlu, dönüşünde artarda sergiler açmıştır. İşlerini aklı ve gönlüyle yaptığı bilinmektedir. Renk ve biçimlerle bir Bedri Rahmi dünyası kurmuştur.
Ressam arkadaşı Tuğran Erol, Bedri Rahmi için şöyle demiştir:
Türk ressamları arasında Bedri Rahmi ölçüsünde yaşamıyla yapıtıyla davranışlarıyla; Türk halk kültürü ve dünya sanatını bir arada kucaklayan, kavrayan bir başka sanatçı göstermeye şimdilik olanak yok. Salt ressam olarak değil; ozan, düşünür, öğretmen yönleriyle o tek ve benzersiz bir örnek sayılabilir.
Bedri Rahmi Eyüboğlu'nun Hayatı ve Eğitimi
1911 yılında Giresun’da doğmuş, 1975 yılında İstanbul’da hayatını kaybetmiştir. Babası kaymakam olan Bedri Rahmi beş çocuktan ikincisidir. İlkokulda ülkenin birçok ilini ailecek gezmişlerdir. Anadolu’nun birçok kültürünü bu şekilde tanımıştır. Bu tanışıklık ilerde eserlerine de yansıyacaktır. Babasının Trabzon Milletvekili Ankara’ya gitmiş, ailenin geri kalanı ise Trabzon’a yerleşmiştir. Çocukken oldukça aktif ve sosyal bir hayata sahip olan ressam ailesine karşı çıkarak Akademiye (Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi) girmiştir. Evdeki yatak örtülerini resimlerle kaplamış gördüğü her fotoğrafı resme dökerek büyütmüştür. Bir röportajında lise hayatının çok kötü geçtiğini ve oradan kurtulmak için ressam olduğunu belirtmiştir. Akademiyi yıllardır özlemini çektiği mektep’ olarak tanımlamıştır. Akademi’deki yılları dolmadan Fransa’ya gitmiştir. Resim öğrenimini Fransa’da tamamlamıştır. Paris’te tanıştığı genç kadınla evlenir. Bu genç kadın daha sonra resim tarihine de adı geçen Ernestine Eren Eyüboğlu’dur.
Eyüboğlu İlk Kişisel Sergisini Romanya'da Açmıştır
Bir süre de Londra’da yaşayan Bedri Rahmi daha sonra İstanbul’a dönüş yapmıştır. Akademi’nin diploma yarışmalarına girip üçüncü olunca çok üzülmüş ve diplomayı almaktan vazgeçmiştir. Buna rağmen hocası İbrahim Çallı onun resmini birincilerin olduğu alana asmış ve hiç indirmemiştir. Bedri Rahmi’nin ilk kişisel sergisini Eren Eyüboğlu Romanya’da açmıştır ve sergi beğenilmiş, oldukça ilgi görmüştür. Memurluk hayatına başlayan Eyüboğlu, Eren Eyüboğlu ile evlenerek İstanbul’da yaşamaya başlamıştır. Akademi’nin karşısında yaşadığı evinde yazdığı şiirlerinde resim satamamaktan sitem etmiştir. Memurluk hayatı uzun sürmemiş, sergiler dönemi başlamıştır. Akademi’ye asistan olarak girmiş, Nazmi Ziya için kitap yazmıştır. Gördüğü ilgi artmaya başlamıştır. Dönemin sosyokültürel hareketlerinden biri olan Anadolu’ya sanatçı gönderme gezisine katılmış ve Anadolu’yu tuvale yansıtmıştır. Daha sonra duvar resmine başlamış, tiyatrolar panolar derken onlarca büyük resim yapmıştır. Yılın sanatçısı seçildiği 1975 yılında aramızdan ayrılmıştır.
Bedri Rahmi Eyüboğlu'nun Resimleri
Bedri Rahmi Eyüboğlu'nun Duvar Resimleri ve Panoları
Ayasofya ve Kariye müzesindeki mozaik çalışmalarını gezen Bedri bey bu mozaik çalışmalarından oldukça etkilenmiştir. Yaptığı bir çok resimde bu etkiyi görmek mümkündür. Noktalama tekniği ile yaptığı bazı tablolarında, 1950’li yıllarda ki mozaik panolarının müjdesini de vermiştir.
Bu içerik ilginizi çekebilir: Muhteşem Eserlerle Efsaneleşen Türk Seramik Sanatçıları
Bedri Rahmi Eyüboğlu'nun Türkiye'nin dört bir yanında imzasını taşıyan çok sayıda duvar resmi ve mozaiği bulunmaktadır. Sanatçının Lido Yüzme Havuzu'nda duvar resmi, İstanbul Hilton Oteli'nde duvar resmi, Divan Oteli'nde ne yazık ki kaldırılmıştır.
- 1958 Brüksel Expo'sundaki Türk Pavyonu için mozaik pano 1958
- NATO yapısında mozaik pano 1959 Brüksel
- İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi'ndeki seramik pano 1959 Samatya
- İstanbul, Etibank yapısında seramik pano Ankara
- Marmara Oteli'nde mozaik pano Ankara
- Vakko Fabrikası'nda mozaik pano Topkapı/İstanbul
- Karaköy Murat Muhallebicisi'nde mozaik pano 'Kağnı' İstanbul 1965
Bedri Rahmi Eyüboğlu Duvar Kabartmaları
Bedri Rahmi Eyüboğlu'nun Şiir Kitapları
- Yaradana Mektuplar (1941)
- Karadut (1948)
- Tuz (1952), Üçü Birden (1953)
- Dördü Birden (1956)
- Karadut 69 (1969)
- Dol Kara-bakır Dol (1974)
- 7 Tane Erik Ağacı
- Türküler Dolusu
- Çakıl
- Gezi
- Canım Anadolu (1953), Tezek (1975), Delifişek (1975)
- Monografi
- Nazmi Ziya (1937)
- Deneme
- Turan Erol Ne Getirdi!(1969)
- Diğer
- Delifişek (sanat yazıları, 1975)
Bedri Rahmi Eyüboğlu'nun Vefatından Sonra Yayımlanan Kitaplar
- Yaşadım (kitaplarına girmemiş 25 şiir, 1977)
- Binbir Bedros (resim albümü, 1977)
- Babatomiler (1978)
- Çağdaş Türk Resminden Örnekler (başka imzalarla, 1982)
- Kardeş Mektupları (mektup, 1985)
- Yukulele’ye Mektuplar (Çinli bir ressama mektupları, bas. haz. Mehmet Hamdi Eyüboğlu, 1989)
- Bu Anadolu Var ya (kitaplarına girmemiş yazılarından seçme, 1993)
- Kültür Yokuşu (haz. Mehmet Eyüboğlu, 1995)
- Körolası (yazılar, 1999)
- Dost Dost (1938-1945 arası deneme ve makaleleri, 2004)
- Resme Bakarken (haz. Mehmet Hamdi Eyüboğlu, 2005)
- Aşk Mektupları I, II, III (Fransızcadan çeviri, yay. haz. Mehmet Hamdi Eyüboğlu, 2000-2001, 2006)
